Mdina - nơi cất giấu ký ức lịch sử
Cộng hòa Malta nằm giữa Địa Trung Hải và là một quốc đảo thuộc khu vực Nam Âu. Đất nước này tuy nhỏ về diện tích nhưng đã trải qua các nền văn minh rực rỡ của nhân loại với bề dày lịch sử hơn 6.000 năm.
Một trong những chứng nhân của sự phát triển huy hoàng rồi tàn lụi của các nền văn minh ấy là Mdina - cố đô của Malta, còn được biết đến với cái tên “Thành phố im lặng”, nơi cất giấu ký ức lịch sử.
"Thành phố im lặng”
Mdina có một lịch sử hấp dẫn, với bằng chứng cho thấy con người từng sinh sống tại đây từ trước năm 4.000 trước Công nguyên. Đây là một địa điểm có tầm chiến lược trong suốt lịch sử Malta, và người Phoenicia là những người đầu tiên xây dựng thành phố Mdina vào khoảng năm 700 trước Công nguyên. Do vị trí chiến lược quan trọng nên người La Mã cũng nắm quyền kiểm soát thành phố.
Giữa năm 870 sau Công nguyên và cuộc chinh phục của người Norman năm 1091, Mdina chịu ảnh hưởng của Ả Rập. Bằng chứng của những thời kỳ này là các kiến trúc tuyệt đẹp còn tồn tại đến ngày nay.
Mdina còn được biết đến với cái tên Città Vecchia (thành phố cổ) hay Città Notabile (thành phố cao quý) bởi đây từng là thành phố dành cho giới quý tộc, chức sắc tôn giáo của Malta trong nhiều thế kỷ. Cho tới thời Trung cổ, Mdina đóng vai trò là thủ phủ của đảo Malta và còn được gọi là “thành phố tường bao” bởi các công trình kiến trúc, tôn giáo và cuộc sống của cư dân thành phố này được bảo vệ bởi hệ thống tường thành kiên cố.
Tuy nhiên, Mdina chỉ giữ vai trò thủ đô của Malta cho đến khi dòng Toàn quyền thánh Gioan đến đảo vào năm 1530 và chuyển trung tâm hành chính sang Birgu - thành phố ở phía đông nam Malta. Sự dịch chuyển của đại bộ phận dân cư đến các thành phố khác khiến Mdina trở nên vắng lặng. Vì thế, nó còn được gọi là “Thành phố im lặng” và lọt vào danh sách đề cử Di sản thế giới của UNESCO.
Để bảo vệ “thương hiệu” này, ngày nay, trên các con phố ở Mdina xuất hiện nhiều biển báo nhắc nhở người dân, du khách không gây ồn. Xe ô tô không được phép vào thành phố trừ các trường hợp ngoại lệ. Nhờ vậy, Mdina trở thành một trong những thành phố thu hút khách du lịch nhất ở Malta.
“Bảo tàng ngoài trời” về kiến trúc và lịch sử
Vào thế kỷ XVIII, Mdina tái phát triển mạnh mẽ với sự hiện diện của các công trình kiến trúc Baroque hoành tráng và được bảo tồn nguyên vẹn đến nay.
Để khám phá thành phố lịch sử bên trong thành lũy của Mdina, du khách nên tham gia một chuyến đi bộ có hướng dẫn viên để đến các địa danh không thể bỏ qua. Điển hình là cổng thành Vilhena có lối kiến trúc kiểu Baroque được xây dựng năm 1724 với huy hiệu và những bức tượng sư tử sừng sững. Một khi đã bước qua cánh cổng này, du khách sẽ bỏ lại thế kỷ XXI ở sau lưng.
Lang thang trên những con đường lát đá cuội dẫn đến những khu phố, con hẻm quanh co như mê cung - nét đặc trưng của đô thị Hồi giáo thời Trung cổ, du khách có thể khám phá những quảng trường rợp bóng mát, những nhà thờ kiểu Baroque được trang trí công phu và những cung điện tráng lệ mà nhiều trong số đó nay đã trở thành bảo tàng. Từ trên các pháo đài, du khách thoải mái phóng tầm mắt ra xa, ngắm vùng nông thôn bình dị hay đường bờ biển xanh như ngọc kiểu Địa Trung Hải bao quanh Mdina.
Một trong những điểm đến không thể bỏ qua là nhà thờ Saint Paul - nhà thờ kiểu Baroque lộng lẫy với mặt tiền gồm các cột kiểu Corinth. Nội thất sang trọng, tinh xảo với mái vòm thoáng, sàn khảm đá cẩm thạch, các chi tiết mạ vàng, cột đá cẩm thạch màu hồng và những bức tranh trần tuyệt đẹp. Trong nhà thờ trưng bày các tác phẩm nghệ thuật quý như biểu tượng Byzantine thế kỷ XIV, một số bức tranh nổi tiếng của các họa sĩ Mattia Preti, Domenico Bruschi...
Tu viện Carmelite là một trong những công trình tôn giáo quan trọng nhất ở Mdina, được xây dựng từ thế kỷ XVII và hiện là tu viện duy nhất ở Malta mở cửa cho công chúng. Du khách có thể chiêm ngưỡng những bức bích họa tinh xảo trên mái vòm của tu viện hay tham gia các buổi cầu nguyện. Tu viện thường xuyên tổ chức các sự kiện như hòa nhạc cổ điển, biểu diễn sân khấu, lớp học thiền...
Du khách đừng quên ghé thăm Bảo tàng Ngôi nhà lịch sử Palazzo Falson được đặt trong một cung điện tráng lệ có từ thế kỷ XIII. Thời Trung cổ, cung điện này là nơi ở của các quý tộc Malta. Ngày nay, nó được chuyển thành bảo tàng mỹ thuật và cổ vật với bộ sưu tập nghệ thuật bao gồm các bức tranh thế kỷ XVII của các họa sĩ nổi tiếng nhất Malta, các đồ trang sức ấn tượng, tiền xu La Mã cổ đại...
Kết thúc hành trình tham quan, du khách có thể dừng chân tại Quảng trường Bastion nằm bên các bức tường thành cổ của Mdina với một pháo đài nhìn ra xung quanh thành phố. Bao quanh quảng trường rộng rãi là những tòa nhà hoành tráng được xây dựng từ đá sa thạch vàng, với cửa chớp được sơn màu rực rỡ và những cánh cửa lớn có tay nắm bằng đồng được thiết kế hình sư tử, cá heo... Tay nắm cửa ở Malta được làm tinh xảo như một món đồ trang trí và có giá không rẻ, khoảng 50 - 700 euro, nhưng nhiều du khách vẫn chọn mua làm quà kỷ niệm.
Ngoài ra, du khách có thể chọn mua các món đồ đặc trưng khác của Malta như mắt thần Horus, tàu luzzu hay đồ thủy tinh nhiều màu sắc được các nghệ nhân sản xuất bằng cách thổi thủy tinh truyền thống rồi tạo hình bằng tay. Những sản phẩm tinh xảo này rất phù hợp để trang trí nhà và gợi nhớ về chuyến đi tới Malta...