3 thức quà thu từ cốm

Mỗi độ thu về, người Hà Nội lại háo hức chờ đợi thưởng thức những hạt cốm mới. Cốm ngon nhất phải là cốm làng Vòng (phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy), loại cốm được làm từ nếp cái hoa vàng hạt tròn căng, bóng mẩy. Ngay khi gặt về, người ta cẩn thận tuốt từng bông lúa lấy thóc, đãi bỏ hạt lép rồi cho vào chảo gang và rang trên bếp. Khi thóc đạt tỉ lệ “2 quằn 3 róc”, tức là cứ 2 hạt thóc bị quằn còn 3 hạt róc vỏ thì người ta cho vào cối, giã đều và sảy bỏ trấu. Theo kinh nghiệm dân gian, cứ giã như vậy 7 lần, cốm sẽ đạt tới độ dẻo và ngon nhất. Cuối cùng, người ta gói cốm trong lá ráy và lá sen rồi buộc bằng sợi rơm nếp để cốm không bị khô, lại giữ được màu xanh ngọc và hương thơm vốn có.

Bánh cốm

Người Hà Nội không chỉ sành ăn mà còn tinh tế trong việc chế biến các món. Chỉ với những hạt cốm, người ta có thể chế biến thành xôi cốm, bánh cốm, chả cốm, chè cốm... Hà Nội nổi tiếng với đặc sản bánh cốm Hàng Than, thứ bánh không thể thiếu trong các dịp lễ quan trọng, đặc biệt là lễ ăn hỏi. Bánh cốm Hàng Than có vỏ ngoài xanh mướt, nhân đỗ dừa vàng ươm, thơm ngậy. Trong các lễ ăn hỏi, bánh cốm hình vuông là biểu trưng cho đất, đi kèm với bánh phu thê hình tròn - biểu tượng của trời tạo nên ý nghĩa âm - dương hòa hợp, đủ đầy, đại diện cho sự sung túc, hạnh phúc của đôi lứa. Ngoài ra, bánh cốm Hàng Than cũng là món quà Hà Nội được du khách thập phương yêu thích.

Xôi cốm

Xôi cốm là đặc sản nổi tiếng của làng Kiều Mộc thuộc xứ Đoài xưa, nay là xã Cổ Đô (huyện Ba Vì). Xôi cốm thường được dâng cúng thành hoàng làng Ất Linh Lang đại vương trong lễ cúng cơm mới vào dịp đầu thu hoặc trong các dịp lễ tết quan trọng của người làng Kiều Mộc. Để nấu được món xôi cốm ngon, người ta phải ngâm gạo nếp trong nước ấm rồi để ráo nước, sau đó ngâm trong hỗn hợp gồm nước lá gừng tươi, lá nếp và củ gừng giã nhỏ trong 2 tiếng để gạo đượm hương thơm và có màu xanh lục. Tiếp đó, người ta đem hấp cách thủy trên bếp cho đến khi xôi chín dẻo, mùi thơm của gạo nếp non quyện với vị gừng cùng màu xanh biếc của lá nếp. Ngày nay, xôi cốm được bán phổ biến trên các con phố của Hà Nội, đặc biệt là các hàng quán trong khu vực phố cổ.

Mộc Lam