Đền Kim Giang
Đền Kim Giang (tên chữ là Kim Giang linh từ, hay còn gọi là đền Hội Mẫu, đền Mẫu Sòng hoặc đền Lủ Cầu). Đền tọa lạc tại địa chỉ: Ngõ 120 đường Kim Giang (phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, Hà Nội).
Đền nằm bên bờ sông Tô Lịch, sát chùa Kim Giang và là nơi thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh nổi tiếng linh thiêng. Tương truyền, đây là nơi Thánh mẫu Liễu Hạnh giáng trần lần thứ hai (lần thứ nhất tại phủ Tây Hồ). Ban đầu, ngôi đền thờ bà Lê Ngại Mỵ Châu, người sống dưới thời vua Lê Anh Tông (1557 - 1573). Bà là mẹ của Mạo Giáp Hoa, vị tướng có công đánh giặc giữ nước và được tôn thờ là thành hoàng làng Kim Giang.
Từ cổng đền vào bên trong là một khoảng sân rộng rồi đến khu đền chính. Đền quay mặt về hướng tây nam, phía trước có một giếng lớn (xưa là một hồ nước), xung quanh là cây cối xanh tốt. Giữa giếng có tòa thủy đình cao 2 tầng, gồm 6 mái được đỡ bởi 6 cột đá và 6 cột gỗ lớn, 12 đầu đao có hình đầu rồng. Nối thủy đình với sân đền là một cây cầu nhỏ bằng gạch. Bên phải sân là gian thờ Đức thánh Trần, bên trái là nơi thờ Tam tòa thánh Mẫu.
Khu vực đền chính có bố cục mặt bằng hình chữ “Đinh” gồm tiền tế và hậu cung. Tiền tế rộng 5 gian, xây kiểu đầu hồi bít đốc tay ngai, mái lợp ngói ta, bên trong là 4 hàng cột lim to khỏe cùng bộ vì kiểu “thượng chồng rường, hạ kẻ chuyền”. Chính giữa gian tiền tế là bộ y môn được sơn son thếp vàng; phía trên có đôi rồng chầu quả cầu lửa. Hai bên trang trí hình tứ linh tinh xảo, được chế tác bằng phương pháp chạm lộng và chạm thủy.
Hậu cung gồm 3 gian nhà dọc nối liền với gian giữa của tiền tế, được xây theo lối kiến trúc kiểu 2 tầng 6 mái có đao cong; bộ vì 4 hàng chân làm theo kiểu “thượng chồng rường, hạ bảy hiên”. Trên các con rường chạm nổi các họa tiết với nhiều đề tài về rồng, vân mây, đao mác, hổ phù... Bên trong là nơi bài trí khám và tượng mẫu Liễu Hạnh.
Trong đền Kim Giang hiện còn lưu giữ nhiều di vật có giá trị, tiêu biểu như bức hoành phi đề 4 chữ Hán: “Duy nhạc giáng thần” được làm bằng chất liệu gỗ, sơn son thếp vàng, có niên hiệu Duy Tân thứ 8 (1914); hệ thống khám và tượng thờ Đức thánh Mẫu, cửa võng kép, bộ kiệu rước...
Lễ hội truyền thống làng Kim Giang được tổ chức vào ngày 12 tháng Hai hằng năm, bắt đầu bằng lễ rước bảng sắc phong từ nhà sắc về đình, đền. Phần hội có nhiều trò chơi dân gian thú vị diễn ra tại sân đền như chọi gà, cờ tướng, đánh đu...
Với những giá trị đặc sắc, tiêu biểu, năm 1989, đền Kim Giang được xếp hạng Di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.