Người Trạch Xá đưa áo dài Việt vươn xa
Làng Trạch Xá, xã Ứng Hòa (Hà Nội) nổi tiếng với truyền thống may áo dài lâu đời, nơi quy tụ những nghệ nhân, những người thợ tài hoa, khéo léo, gắn bó với nghề bằng cả tâm huyết và kỹ năng tinh xảo.
Tiêu biểu trong số đó là nghệ nhân Nghiêm Văn Đạt, người có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ, hồi sinh và phát triển mạnh mẽ nghề tổ. Ông không chỉ đưa sản phẩm của làng ra phố, mà còn góp phần quảng bá văn hóa Việt đến bạn bè quốc tế qua từng tà áo dài duyên dáng.
Theo câu chuyện của nghệ nhân Nghiêm Văn Đạt, áo dài Trạch Xá được biết đến nhờ kỹ thuật may độc đáo, tinh xảo. Người thợ ở đây có thể “nhìn người đo cách”, không cần lấy nhiều số đo nhưng vẫn may ra bộ áo tôn dáng người mặc. Một bộ áo dài chuẩn theo phong cách Trạch Xá phải đạt đến độ “trong thì dán hồ, ngoài phô trứng rận” - tức bên trong phẳng lỳ không lộ một đường chỉ, còn bên ngoài chỉ nổi lên thành hàng thẳng đều như xếp trứng rận, tinh tế đến từng milimet.
Xưa kia, thợ may Trạch Xá tỏa đi khắp nơi để hành nghề, đặc biệt tập trung ở đất kinh kỳ. Họ lập hiệu may tại các phố Lương Văn Can, Cầu Gỗ, Chợ Mơ..., trên mỗi biển hiệu đều có chữ “Trạch” - như một cách nhắc nhớ về nguồn cội. Thành công khi phát triển nghề trên phố, từ năm 2011, nghệ nhân Nghiêm Văn Đạt cùng một số người tâm huyết đã về quê thành lập Hợp tác xã May áo dài truyền thống Trạch Xá. Không chỉ kế thừa truyền thống, Hợp tác xã còn nâng tầm thương hiệu áo dài quê hương với rất nhiều mẫu mã, kiểu dáng... Nghệ nhân Nghiêm Văn Đạt cũng tích cực tham gia các hội chợ, triển lãm, giới thiệu sản phẩm tại nhiều sự kiện lớn. Hiện nay, làng Trạch Xá có khoảng 500 hộ dân có người làm nghề may áo dài, chiếm khoảng 90% số hộ trong làng. Riêng gia đình nghệ nhân Nghiêm Văn Đạt, cả 4 người con trai của ông đều đang vận hành các hiệu may riêng tại Hà Nội và Ninh Bình.
Đôi tay tài hoa của người Trạch Xá không chỉ gìn giữ một nghề, mà còn nâng tầm văn hóa trang phục của người Việt. Đó cũng là lý do để nghề may áo dài Trạch Xá được ghi danh vào danh mục “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”. Với nghệ nhân Nghiêm Văn Đạt, nghề may không chỉ là nghề cho thu nhập mà còn là cách để ông nâng niu, quảng bá giá trị văn hóa truyền thống của người Việt đi muôn nơi.