Malmo: Từ trung tâm công nghiệp đến thành phố xanh
Malmo - thành phố sôi động nằm ở phía nam Thụy Điển đã nổi lên như một ví dụ hàng đầu về phát triển đô thị bền vững với các cam kết bảo vệ môi trường, công nghệ tiên tiến và công bằng xã hội.
Biến khu công nghiệp thành khu dân cư bền vững
Malmo là thành phố lớn thứ ba ở Thụy Điển sau Stockholm và Goteburg. Vào đầu thế kỷ XX, đây là một trong những trung tâm công nghiệp lớn nhất thế giới. Tại đây có xưởng đóng tàu Kockums - từng là một trong những xưởng đóng tàu lớn nhất thế giới.
Tuy nhiên, sau cuộc khủng hoảng dầu mỏ những năm 1970 và cuộc khủng hoảng tài chính những năm 1990, ngành công nghiệp của Malmo bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các nhà máy đóng cửa, tỉ lệ thất nghiệp lên tới 12,4%. Cùng với đó là hậu quả của nhiều thập kỷ sử dụng công nghiệp và đổ chất thải xuống biển đã gây ô nhiễm bờ biển, làm suy thoái đất và đáy biển.
Năm 1998, thành phố này đã khởi xướng quá trình phục hồi các khu công nghiệp cũ bằng cách xây dựng Đại học Malmo, hiện đang đào tạo hơn 24.000 sinh viên. Hai năm sau, Thụy Điển đã xây dựng cầu đường sắt Oresund và đường hầm nối Malmo với Copenhagen, giúp phục hồi nhịp đập kinh tế của thành phố Malmo và mở ra những tuyến đường mới cho các doanh nghiệp và du khách. Chính quyền cũng tổ chức một cuộc thi để biến cảng công nghiệp trước đây thành khu dân cư: Khu phố Bo01, còn gọi là “Thành phố tương lai”.
Được thiết kế bởi nhà thiết kế đô thị nổi tiếng Klas Tham, Bo01 là khu phố đầu tiên trên thế giới tuyên bố rằng 100% năng lượng của khu vực này hoàn toàn có nguồn gốc từ các nguồn tái tạo. Bo01 bắt đầu như một phần của Triển lãm nhà ở châu Âu năm 2001 và đóng vai trò là nguyên mẫu để giúp thiết kế khu phố nổi tiếng Vastra Hamnen sau này.
Những cải tiến chính trong khu vực này khiến nó trở thành “kiểu mẫu” là phục hồi đất, quản lý chất thải rắn và sử dụng năng lượng xanh. Lượng nước mưa dồi dào được lưu trữ trong các tầng chứa nước ngầm nằm sâu 70 mét dưới lòng đất. Nước được thoát qua một loạt các ao, kênh đào, mái nhà phủ rêu đi đến các hồ chứa địa nhiệt ngầm giúp cung cấp nhiệt sưởi vào mùa đông và không khí mát mẻ vào mùa hè. Tất cả những điều này, cùng với hệ thống sưởi ấm, làm mát thông minh và năng lượng tái tạo, đã giúp khu đô thị Bo01 - nơi sinh sống của 5.000 người - trở thành khu phố đầu tiên ở châu Âu đạt được mức phát thải carbon dioxide bằng không.
Các sáng kiến về năng lượng xanh của Malmo không chỉ giúp giảm lượng khí thải carbon của thành phố mà còn tạo ra các cơ hội kinh tế mới. Sự phát triển của ngành năng lượng tái tạo đã tạo ra nhiều việc làm trong lĩnh vực xây dựng, bảo trì và nghiên cứu. Ngoài ra, thành phố còn được hưởng lợi từ chi phí năng lượng thấp hơn và chất lượng không khí được cải thiện.
Năng lượng xanh và lối sống xanh
Ngoài một vài nhà máy cũ còn sót lại là minh chứng cho thời đại công nghiệp của Malmo, ngày nay, đây là một trong những thành phố xanh nhất thế giới và cũng đứng thứ 7 về mức độ cởi mở đối với việc đi xe đạp. Malmo trở thành trung tâm công nghệ cao quan trọng của thế giới và có được sự giàu có từ các bằng sáng chế công nghệ.
Một trong những dự án năng lượng xanh đáng chú ý nhất của Malmo là trang trại gió Vindkraft Malmo. Nằm ngoài khơi Biển Baltic, trang trại gió này tạo ra một lượng điện đáng kể cho thành phố. Dự án đã giúp giảm sự phụ thuộc của Malmo vào nhiên liệu hóa thạch và góp phần vào mục tiêu trở thành thành phố trung hòa carbon.
Malmo cũng đầu tư mạnh mẽ vào năng lượng mặt trời. Thành phố cho lắp đặt các tấm pin mặt trời trên các tòa nhà công cộng, trường học và nhà ở, tạo ra năng lượng sạch và giảm chi phí điện. Malmo cũng đã hỗ trợ các dự án năng lượng mặt trời cộng đồng, cho phép người dân đầu tư vào năng lượng mặt trời và hưởng lợi từ năng lượng sạch mà nó tạo ra.
Hơn nữa, Malmo đóng vai trò tiên phong trong nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực năng lượng xanh. Thành phố đã thu hút đầu tư từ các công ty năng lượng tái tạo và hỗ trợ các dự án nghiên cứu tập trung vào việc phát triển các công nghệ mới và cải thiện hiệu quả các hệ thống năng lượng tái tạo hiện có. Nhờ các nỗ lực trên, năng lượng xanh chiếm tới gần 25% lượng năng lượng tiêu thụ hằng năm tại Malmo, trong đó điện gió đóng vai trò then chốt.
Một lối sống xanh cũng được thúc đẩy mạnh mẽ ở Malmo, nơi có hơn 400km làn đường dành cho xe đạp. Theo các nhà chức trách, điều này cho phép 30% các chuyến đi trong thành phố được thực hiện bằng xe đạp, góp phần giảm 15% lượng khí thải CO2. Thành phố cũng có nhà máy khí sinh học lớn nhất châu Âu, nơi tái chế hầu hết chất thải rắn và chuyển đổi thành nhiên liệu cho xe buýt và ô tô.
Ngày nay, Malmo là một trong những trung tâm đô thị phát triển nhanh nhất của Thụy Điển. Bằng cách đầu tư vào năng lượng tái tạo và thúc đẩy hiệu quả năng lượng, Malmo đã chứng minh cam kết của mình đối với một tương lai bền vững. Kinh nghiệm của thành phố có thể đóng vai trò là mô hình cho các thành phố khác đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và chuyển đổi sang hệ thống năng lượng sạch hơn, bền vững hơn.
