Hà Nội giới thiệu ca trù và Hội Gióng tại Liên hoan các di sản được UNESCO ghi danh

Liên hoan trình diễn các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh là 1 trong 5 sự kiện lớn do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Phú Thọ tổ chức nhân dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng 2023. Liên hoan diễn ra từ 21 đến 24-4, với sự tham gia của nhiều tỉnh, thành phố có di sản được UNESCO ghi danh, như: Hà Nội, Bắc Ninh, Tuyên Quang, Yên Bái, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Bà Rịa - Vũng Tàu, Ninh Thuận, Đắk Lắk…

Tham gia liên hoan lần này, Hà Nội sẽ trình diễn di sản văn hóa phi vật thể ca trù vào các ngày 21, 22, 23, 24-4, với sự tham gia của giáo phường Thái Hà, quận Tây Hồ và giáo phường Lỗ Khê, huyện Đông Anh. Cùng với đó, vào ngày 23-4, sẽ trình diễn trích đoạn Hội Gióng ở đền Phù Đổng, gồm: Múa hát Ải Lao với ông hiệu cơ, ông hiệu trống, cô tướng đốc, cô tướng ngựa và màn chuẩn bị mâm cỗ khao quân. Vào ngày 24-4, Hà Nội tiếp tục giới thiệu tới đồng bào và du khách di sản văn hóa phi vật thể Hội Gióng ở đền Sóc, với màn rước 7 lễ, trong đó có lễ giò hoa tre - đặc trưng riêng có của lễ hội… Cùng với đó, trong suốt thời gian diễn ra liên hoan, Hà Nội tổ chức không gian trưng bày, giới thiệu hình ảnh, hiện vật, tư liệu di sản văn hóa phi vật thể của Hà Nội được UNESCO ghi danh, nhằm góp phần tôn vinh, lan tỏa những giá trị văn hóa tiêu biểu trong các di sản đã và đang được Hà Nội trân trọng gìn giữ…

Ca trù là một bộ môn nghệ thuật truyền thống ở phía Bắc Việt Nam, với nét độc đáo là sự phối hợp đa dạng, tinh tế, nhuần nhuyễn giữa thi ca và âm nhạc. Trải qua nhiều thăng trầm, ca trù có những thời điểm đứng trước nguy cơ bị mai một, song nhờ vào những nỗ lực của các cộng đồng nắm giữ di sản, ca trù đã và đang có những bước hồi sinh mạnh mẽ. Đặc biệt kể từ năm 2009, khi ca trù được UNESCO ghi danh vào Danh mục di sản cần bảo vệ khẩn cấp, những chương trình, hành động nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm trong bảo vệ di sản được triển khai rộng khắp tại 15 tỉnh, thành có di sản, trong đó Hà Nội là một trong những địa phương có những hành động chủ động, quyết liệt và mạnh mẽ.

Từ một vài giáo phường hoạt động cầm chừng, đến nay Hà Nội đã có 16 nhóm, câu lạc bộ sinh hoạt, biểu diễn đều đặn; hơn 50 người có khả năng truyền dạy, trong đó có 8 nghệ nhân nhân dân, 24 nghệ nhân ưu tú… cùng hàng trăm người theo học; lưu giữ được hơn 30 thể cách, điệu múa cổ và phát triển thêm gần 20 làn điệu mới…, trở thành điểm sáng trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản ca trù trên cả nước.

Trong khi đó, Hội Gióng ở đền Phù Đổng và đền Sóc được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2010, với sự ghi nhận là một di sản “ăn sâu” vào đời sống cộng đồng dân cư vùng châu thổ sông Hồng như một phần bản sắc, được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tạo nên một dòng chảy liên tục.

Theo đó, hằng năm, Hội Gióng được tổ chức ở nhiều địa điểm thuộc địa bàn Hà Nội và khu vực lân cận, trong đó tâm điểm là Hội Gióng ở đền Sóc, tương truyền là nơi Thánh Gióng về trời, diễn ra từ mùng 6 đến mùng 8 tháng Giêng âm lịch, với các nghi lễ rước hương hoa oản phẩm, giò hoa tre, voi chiến, cầu húc…; còn Hội Gióng ở đền Phù Đổng, tương truyền là nơi sinh ra Thánh Gióng, diễn ra từ mùng 8 đến mùng 9 tháng 4 âm lịch tái hiện một kịch trường sống động, nổi bật với các màn diễn xướng dân gian đặc sắc, các đoàn rước, các trận đánh ước lệ ở bãi Đống Đàm, Soi Bia…