Văn Miếu - Quốc Tử Giám: Đổi mới để hấp dẫn du khách

Trung tâm sáng tạo văn hóa

Sau nhiều năm thai nghén, mới đây, Trung tâm hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã chính thức ra mắt Khu trải nghiệm cùng di sản và Phòng trưng bày sản phẩm lưu niệm với cách làm mới, hướng tới nhiều đối tượng khách tham quan. Tại Khu trải nghiệm cùng di sản, học sinh ở nhiều lứa tuổi có thể tham gia các hoạt động tìm hiểu chuyên sâu về di sản và có thể lưu lại những dấu ấn cá nhân bằng các hình thức: Vẽ tranh, trang trí trên các đồ vật, lưu giữ cảm xúc trên các tấm thẻ...

Ngay sát Khu trải nghiệm cùng di sản là Phòng trưng bày sản phẩm lưu niệm - không gian được nhiều du khách trong nước và quốc tế quan tâm. Cầm trên tay chiếc đèn làm từ giấy và gỗ ép, chị Martha Lee, du khách người Australia nói: “Người Việt Nam thật giàu sức sáng tạo và khéo tay. Chỉ từ các nguyên vật liệu đơn giản, những người thợ đã chế tạo nên chiếc đèn độc đáo. Thoạt nhìn bạn sẽ tưởng đó là cuốn sổ nhỏ, nhưng khi mở ra nó là chiếc đèn có thể gấp thành nhiều hình dạng khác nhau. Tôi sẽ mua vài chiếc về làm quà cho bạn bè”.

Ngoài ra, tại không gian này còn có các sản phẩm khác như áo phông, sổ, bút, bình giữ nhiệt, giá kê điện thoại... mang dấu ấn đặc trưng của Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Đó là các họa tiết được lấy từ chính những biểu tượng trên các cột trụ, phù điêu trong di tích hay trên bia tiến sĩ - di sản tư liệu thế giới. Điều quan trọng là các sản phẩm này đều được làm từ những nguyên liệu thân thiện với môi trường, do chính các nghệ nhân của các làng nghề Thủ đô thiết kế, sản xuất.

Theo ông Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám, với 25 sản phẩm quà lưu niệm và 44 mẫu được thiết kế theo hướng làm nổi bật các giá trị lịch sử, kiến trúc, giáo dục của di tích, những sản phẩm này có tính ứng dụng cao, kết hợp giữa yếu tố hiện đại của công nghệ và giá trị thẩm mỹ của văn hóa truyền thống nhằm hướng tới việc gắn di sản với phát triển du lịch bền vững, đưa Văn Miếu - Quốc Tử Giám trở thành một trung tâm sáng tạo văn hóa, một địa điểm du lịch hấp dẫn của Thủ đô.

Tăng cường tính kết nối

Là di tích lịch sử, văn hóa tiêu biểu của Thủ đô, lại nằm ở vị trí trung tâm, Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã và đang ngày càng khẳng định là điểm đến quan trọng của du khách khi đến với Hà Nội. Nhiều năm liền Văn Miếu - Quốc Tử Giám được các trang web du lịch uy tín, các tổ chức quốc tế bình chọn là điểm đến tiêu biểu. Mới đây, Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã được Sở Du lịch Hà Nội công nhận là điểm du lịch của thành phố.

Theo ông Lê Xuân Kiêu, những năm gần đây, lượng khách trung bình đến tham quan di tích đạt khoảng 1,6 triệu lượt/năm. Cùng với đó là hàng chục cuộc hội thảo khoa học, triển lãm và các sự kiện văn hóa khác cũng thường xuyên diễn ra tại đây. Chính bởi thế, đối tượng khách đến Văn Miếu - Quốc Tử Giám rất đa dạng, thuộc nhiều lứa tuổi, trình độ...

Bên cạnh việc thường xuyên chỉnh trang cảnh quan di tích, xây dựng các công trình phụ trợ phục vụ du khách, Trung tâm luôn nhắc nhở cán bộ, công nhân viên thực hiện tốt quy tắc ứng xử, nhiệt tình, thân thiện với du khách. Trung tâm cũng xác định, cần đa dạng hóa các hoạt động, sản phẩm du lịch theo hướng hiện đại hóa nhằm đáp ứng nhu cầu tìm hiểu ngày càng cao của du khách. Vì thế, thời gian qua, Trung tâm đã nghiên cứu, thiết kế, sản xuất bộ nhận diện thương hiệu, hệ thống biển chỉ dẫn, biển cảnh báo, biển thông tin trong di tích; chú trọng phát triển sản phẩm du lịch theo hướng sử dụng công nghệ hiện đại như đưa vào vận hành hệ thống thuyết minh tự động với 12 ngôn ngữ nhằm phục vụ các thị trường khách quốc tế và đặc biệt là thiết kế bộ sản phẩm lưu niệm mang tính đặc trưng của di tích... Nhờ đó, Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã và đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm đến quan trọng của du lịch Thủ đô.

Tuy nhiên, theo đánh giá của một số doanh nghiệp lữ hành, Văn Miếu - Quốc Tử Giám có thể đón được nhiều khách hơn nếu có sự liên kết chặt chẽ hơn với các doanh nghiệp và đội ngũ hướng dẫn viên du lịch. Theo ông Vũ Văn Tuyên, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Du lịch Travelogy, nếu như các điểm đến khác như di tích Nhà tù Hỏa Lò hay Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam đều có bộ phận hỗ trợ thông tin cho du khách và hướng dẫn viên thì Văn Miếu - Quốc Tử Giám chưa làm được điều này.

“Điều đó gây khó khăn cho đội ngũ hướng dẫn viên trong việc chuẩn hóa thông tin của di tích. Đa phần, các hướng dẫn viên đều phải tự mày mò thông tin về Văn Miếu - Quốc Tử Giám, trong khi không ai đảm bảo rằng những thông tin đó chính xác hoàn toàn. Vì thế, chúng tôi mong Văn Miếu - Quốc Tử Giám sẽ có những buổi tập huấn, chia sẻ thông tin để hướng dẫn viên của các công ty có thể chủ động giới thiệu đến du khách những nét khái quát đặc sắc nhất về di tích”, ông Tuyên nói.

Giám đốc Công ty Cổ phần thương mại và du lịch Tầm nhìn Việt (Viet Vision Travel) Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng, Văn Miếu - Quốc Tử Giám cần có thêm các hoạt động tương tác để du khách hiểu rõ hơn về những nét văn hóa truyền thống, ví dụ như: Tổ chức các lớp dạy viết, đọc tiếng Việt trong khoảng 1 tiếng đồng hồ nhằm tăng tính trải nghiệm cho du khách, qua đó góp phần quảng bá văn hóa Việt. Theo bà Hà, những hoạt động tương tác này là cách để kết nối du khách với điểm đến, khiến họ có thêm nhiều kỷ niệm trong chuyến thăm Hà Nội.

Tăng cường kết nối trong phát triển du lịch luôn là câu chuyện dài giữa điểm đến, doanh nghiệp lữ hành và nhà quản lý bởi du lịch là ngành kinh tế tổng hợp. Nếu không có sự đồng hành trên con đường dài ấy, chẳng ai có thể đi xa được bởi “Muốn đi nhanh hãy đi một mình, muốn đi xa hãy đi cùng nhau...”.