Lớp học trên đồi cát

Thịnh ngồi trên bờ dõi theo bọn trẻ. Lâu lâu tiếng anh lại ới ra xa. Nè mấy đứa, cẩn thận nghe. Tắm ít thôi còn về, nắng quá ốm à nha. Tối còn tới lớp học phụ đạo nữa. Lũ trẻ dạ râm ran, anh nghe lòng mình rộn ràng.

***

Thịnh vào chiến trường năm anh mới mười bảy tuổi. Hồi đó, với đám trai làng như anh, được tòng quân là niềm vinh dự lớn lao. Những năm tháng ở chiến trường, anh thường mơ về ngôi nhà nhỏ có tiếng ê a học bài của lũ trẻ. Có bước chân lặng thầm của mẹ già sớm tối. Có lời dịu dàng dạ thưa của người vợ hiền. Anh tự hứa với mình rằng hết chiến tranh sẽ trở về xây dựng ngôi nhà nhỏ, hằng ngày lên lớp cùng bầy trẻ thơ...

Nhưng, hiện thực chiến tranh bao giờ cũng khốc liệt và trần trụi. Trở lại quê hương sau gần chục năm xa cách, anh đã là người tàn phế, bước thấp bước cao. Mỗi khi trái gió trở trời là cơn đau lại hành hạ. Má anh bảo, nếu gặp được người nào thương thì nhắm mắt mà lấy. Rồi vợ chồng cùng nhau vun vén. Anh cười, nỗi đau dâng lên mắt. Anh ậm ừ cho qua. Anh sợ nếu nói ra má càng đau lòng. Hồi máy bay Mỹ thả những thùng phuy chất độc da cam xuống cánh rừng gần nơi đơn vị đóng quân, anh và nhiều đồng đội đã không thể mở nổi mắt bởi thứ chất độc cay xè đó. Anh sợ nếu kết duyên với một người con gái sẽ làm cuộc đời người ta khổ. Kết hôn đâu phải chuyện đùa. Rồi còn đứa trẻ ra đời. Ai sẽ là người gánh vác mọi công việc. Với đôi chân tàn phế, mỗi tháng được ít tiền thương binh, lấy gì cho vợ con sống. Mới nghĩ đến đó thôi lòng anh lại nghẹn đắng.

Ai chẳng mưu cầu hạnh phúc. Dù lớn dù nhỏ. Hạnh phúc của anh bây giờ là được ở bên má, thấy má mạnh khỏe, không ốm không đau. Được lên lớp mỗi tối để dạy lũ trẻ những vần chữ đầu tiên trong cuộc đời. Lũ trẻ xóm biển nghèo rớt mùng tơi. Ngày nào chúng cũng xách bị cói đi lượm lặt những thứ còn sót lại trên biển. Lúc con ốc, con nghêu, may mắn thì nhặt được mấy thứ dân du lịch bỏ lại hoặc đánh rơi để bán kiếm sống. Anh phải chống nạng đi khắp cái xóm nhà lụp xụp ven biển này để vận động lũ trẻ đi học. Ban đầu chúng e dè, sợ sệt. Có đứa hét toáng lên khi thấy đôi nạng gỗ của anh ngấp nghé ở cửa. Những đôi mắt trong veo nhìn anh đầy nghi hoặc. Ba mẹ chúng thì chối đây đẩy. Đi học rồi ai kéo chài phụ, ai đi mót ốc, mót nghêu bán kiếm thêm tiền. Nhà nào cũng bốn năm đứa nhỏ. Kéo chúng đi học hết tụi tui nhịn đói à? Anh dịu dàng phân bua, rằng học là để kiếm cái chữ, sau này ra đời còn có kiến thức, đi đâu cũng không sợ bị bắt nạt. Rồi mấy phụ huynh quay ra hỏi anh. Ủa rồi chú là ai, từ đâu tới. Sao tự nhiên tốt với sắp nhỏ vậy? Anh lại cười. Bộ đội mà anh chị, ngày tui nhập ngũ sắp nhỏ chưa ra đời, thậm chí anh chị còn chưa kết hôn. Sau này tui về, thấy mấy thứ cũng đổi khác. Có điều quê mình vẫn nghèo vì thiếu cái ăn, cái mặc, thiếu cái chữ để làm hành trang cho lũ nhỏ vào đời.

Cánh phụ huynh nghe dần rồi cũng thấm. Lũ trẻ được cắp sách tới trường. Ngôi trường mái lá tre nứa đơn sơ, bà con xóm giềng thấy thương mà làm cho. Đêm nào dưới ánh đèn lờ mờ, tiếng trẻ cũng vang xa. Anh từng ngày đều đặn chống chiếc nạng gỗ bước tấp tểnh đến lớp. Hôm nào một học sinh vắng, lòng anh không yên. Cuối buổi thể nào anh cũng rủ lũ nhóc đi tới nhà bạn hỏi thăm tình hình. Thầy trò dắt díu nhau qua hai mùa mưa nắng, qua những sóng gió đẩy đưa. Lớp học vẫn trụ vững trên đồi cát trắng.

***

Nhưng má anh ngày càng yếu. Má hối anh lấy vợ. Nếu một ngày anh chưa có vợ má không thể nhắm mắt xuôi tay. Những hôm nắng chói chang, má ngồi đan mấy cái quạt tre cũng cứ luôn miệng nhắc anh chuyện lập gia đình. Anh nào có muốn má buồn, nhưng ngặt nỗi đến cả người thương anh còn không có, lấy đâu ra vợ mà cưới cho má vui.

Hồi trước, lũ nhỏ hay trêu anh với cô Tình xóm bên. Cô Tình người cao dong dỏng, có nét duyên thầm. Thấy mấy thầy trò cắm cúi bên trang sách, cô hay mang nước uống qua cho tụi nhỏ, có khi là mấy cuốn vở cũ để tụi nó làm giấy nháp. Bước vào lớp bao giờ cô cũng nhìn dáo dác để tìm anh. Cô gọi anh là thầy, xưng em. Mấy đứa nhỏ ghé tai anh bảo, cô Tình mất chồng lâu lắm rồi. Hồi cô còn trẻ đẹp, lấy chồng chưa được năm thì chồng đi biển và mất tích, không bao giờ về nữa. Cô ở vậy với mẹ và hai em. Rồi hai em cô cũng lập gia đình hết, chỉ còn lại má với cô Tình. Cho đến ngày má rời xa trần thế, cô vẫn một mình, đơn côi trong căn nhà trống trải gần biển. Anh nghe kể, lòng thấy thương Tình đến lạ. Giá như cuộc đời đừng bắt ép người ta phải lựa chọn thế này, hoặc là thế kia, thì anh cũng cam tâm tìm hiểu Tình xem sao.

Từ ngày dạy học anh được phụ huynh tới nhà, lúc cho con gà, lúc con vịt, khi cân gạo, nồi khoai. Má nhận riết thấy ngại. Nhưng từ chối không đặng. Anh vui nhất là lúc giải lao, tụi nhỏ xúm bên anh, bắt anh kể chuyện chiến trường. Về những trận đánh khốc liệt mà anh từng trải qua. Về vết thương ở chân, tại sao nó có và tại sao thầy không chữa được lành lặn... Những câu hỏi ngô nghê cứ rót vào tai anh. Anh mơ hồ nghe tiếng bom đạn chiến trường, nghe tiếng rên khóc của đồng đội bị thương. Mấy chục đứa nằm lại nơi chiến trường, không nhang khói. Ngày anh được đưa vào bệnh viện dã chiến, cũng là trong cơn mê, anh chưa kịp chào đồng đội lấy một câu...

Có lần đang nghe chuyện, vài đứa trẻ mân mê cái chân anh, bảo chỗ này sao tự nhiên thịt nó cứ mềm mềm. Rồi chúng kéo anh ra biển, đẩy anh xuống bãi cát. Thầy trò nô đùa mệt nghỉ. Má thấy anh phấn chấn hơn. Không biết ai đồn thổi mà má kêu anh qua dạm cô Tình. Anh mặt đỏ tía tai, không dám nhận. Má buồn rầu nói: Rồi má cũng chết, anh có làm thầy cả đời ở xóm nghèo này được không? Lũ trẻ sẽ lớn và đi muôn phương. Rồi cũng có khi mình phải chống chọi với cuộc sống hiện tại. Không có má, em út ở xa, năm thì mười họa chúng mới về một lần. Liệu một mình anh sẽ sống sao với những cơn trái gió trở trời. Chẳng nhẽ ôm chân ngồi rên rỉ suốt đêm dài... Từng lời má nói cứa vào tim anh. Vết thương chiến tranh chưa lành, giờ nỗi đau ở lại chống chọi với thử thách của cuộc sống cũng làm anh đến khổ.

***

Ngày anh quyết định sang nhà cô Tình. Mưa giăng đầy trước biển. Thằng Hân đi kéo cá, lùi lũi bước theo mà anh không hề biết. Nó là một đứa thông minh, lanh lợi. Lại hiểu chuyện. Lúc nào nó cũng muốn dè chừng canh cho anh, như thể sợ anh sẽ đi mất khỏi vùng đất này.

Tình đang cố với tay chống lại tấm liếp. Thân đàn bà con gái, yếu đuối. Gió thổi phần phật. Anh quẳng chiếc gậy, quay xuống đỡ cho cô. Hai con người, hai số phận gặp nhau bởi một ánh nhìn mùa mưa bão, lòng chùng xuống, khát khao. Có lẽ lâu lắm rồi anh giấu kín mọi cảm xúc, để khi chạm vào bàn tay gầy gò của Tình, anh thấy lòng mình ấm lại. Biển ì ào sóng. Thằng Hân từ đâu chạy tới, nó nhanh nhảu. Thầy để con làm, cái này con làm được. Ba thân hình bé nhỏ oằn mình trước cơn giận dữ của thiên nhiên. Nhưng trong lòng họ tự nhiên thấy niềm vui phơi phới ùa về.