Chùa My Dương

Theo các nguồn sử liệu còn lưu tại chùa, điển hình là tấm bia đá dựng năm Chính Hòa thứ nhất (1680), có thể đoán định rằng chùa My Dương đã được khởi dựng từ thời Lê Trung hưng (1533 - 1789). Đây từng là một trung tâm Phật giáo quan trọng của vùng đất này. Đặc biệt, trong quá trình khai quật khảo cổ học tại khu bãi Rồng, nơi từng đặt đình làng, đã phát hiện quả chuông Thanh Mai bằng đồng được đúc vào thời nhà Đường, năm Trinh Nguyên thứ 14 (798), được đánh giá là quả chuông cổ nhất Việt Nam và đã được công nhận là bảo vật quốc gia.

Trải qua nhiều thế kỷ, chùa My Dương đã được trùng tu, tôn tạo nhiều lần. Kiến trúc ngày nay của đình còn lưu giữ những nét kiến trúc điển hình của thời Nguyễn, khoảng cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Mặt bằng kiến trúc tổng thể của chùa được thiết kế theo kiểu chữ “Công”, bao gồm: Tiền đường, thiêu hương và thượng điện.

Tiền đường gồm 3 gian 2 dĩ, xây kiểu tường hồi bít đốc tay ngai. Thiêu hương được xây theo kiểu nhà ống muống, gồm 2 gian dọc nối tiền đường và thượng điện, hai bên bài trí bộ tượng Thập điện Diêm vương từ thế kỷ XIX.

Thượng điện là công trình kiến trúc có quy mô khiêm tốn gồm 1 gian 2 chái, nền nhà cao gần 1m, nhưng lại có phần kết cấu vững chắc và được trang trí cầu kỳ, tinh xảo. Bộ khung của tòa thượng điện được dựng trên 4 cột cái và 12 cột quân, liên kết bằng các vì kèo kiểu “giá chiêng, hạ kẻ bẩy” hoặc “rường nách” đỡ bốn mái với các góc đao cong. Tại đây hiện còn giữ được những đấu kê đầu cột to và dày gấp đôi các đấu kê ở những hạng mục kiến trúc khác. Các con rường ở hiên hậu được chạm nổi khối kiểu bụng lợn. Trên các đầu dư có tạc đầu rồng bằng kỹ thuật chạm lộng, chạm bong mang đậm dấu ấn mỹ thuật thời Mạc...

Trong chùa My Dương hiện còn lưu giữ hệ thống hiện vật quý giá gồm: Bộ tượng Phật có niên đại từ thế kỷ XVII - XVIII; tượng Quan Âm và các tượng hậu mang phong cách điêu khắc thời Lê, Mạc; 1 quả chuông đồng đúc năm Minh Mệnh thứ 21 (1840); 5 tấm bia đá từ thời Lê - Nguyễn, trong đó có bia “Hậu Phật bi ký” năm Chính Hòa thứ nhất (1680)...

Với giá trị lịch sử, văn hóa, và nghệ thuật đặc sắc, năm 1999, chùa My Dương đã được xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.