Người giúp làng hoa khởi sắc

Vươn lên từ thất bại

Tìm về làng nghề trồng hoa Mê Linh, nhắc tên anh Nguyễn Xuân Trường thì ai cũng biết đó là người đầu tiên của huyện Mê Linh có thể sản xuất được cây giống hoa bằng phương pháp nuôi cấy mô hiện đại. Vốn là con “nhà nghề”, anh Trường đã thể hiện bản lĩnh dám nghĩ, dám làm sau rất nhiều lần nhìn bà con trồng hoa thất bại, thậm chí trắng tay mà không biết nguyên nhân vì sao.

Nhớ lại những tháng ngày vất vả, thất bại, thoảng chút buồn trên gương mặt, anh Trường kể: Nhiều năm trước, bằng niềm đam mê, yêu thích trồng hoa cúc, hồng, thược dược, hoa ly... hàng trăm hộ dân xã Đại Thịnh đã biến vùng đất vốn chỉ thuần màu xanh của lúa và rau màu trở nên đa sắc và trù phú. Thế nhưng, sự chăm chỉ và dám nghĩ, dám làm chưa đủ đem lại thành quả như mong muốn khi năm 2009, hàng nghìn luống hoa bị dịch bệnh hoành hành, cây chết nhanh mà không rõ nguyên nhân. Người dân Mê Linh nói chung và xã Đại Thịnh nói riêng đã hứng chịu sự thất bại không nhỏ, hàng triệu cây giống đã chết, hàng trăm hộ trồng hoa bị mất trắng tiền vốn, hộ ít thì mất dăm chục triệu, hộ nhiều thì vài trăm triệu đồng.

“Vốn liếng của gia đình tôi từ đời cha ông tích cóp, nay đem chuyển hướng sang hoa, nhưng trồng đến đâu cây chết đến đó. Điều này thực sự là bế tắc!”, anh Trường nhớ lại. Bần thần trước những ruộng hoa úa tàn, anh nghĩ, nếu tiếp tục trồng hoa theo phương thức cũ sẽ lại mất mùa, tiền của tiếp tục “đội nón” ra đi. Bởi căn nguyên là người nông dân chỉ biết trồng hoa theo kỹ thuật cũ, lạc hậu, canh tác một loại hoa trên cùng diện tích, hàng chục năm không đổi, khiến các loại sâu, bệnh trên cây kháng thuốc. Trong khi đó, do sử dụng phân bón, phân hóa học nhiều, lâu ngày đất bị chai lì, độ pH thấp, khiến dịch bệnh trên cây nhiều hơn. “Thay đổi phương thức canh tác và thay đổi giống cây, đó là hai phương án không thể không thực hiện lúc này. Nghĩ là làm, tôi cùng gia đình bắt tay vào phương thức trồng cây mới: Trồng hoa 2-3 vụ (mỗi vụ 2-3 tháng), luân phiên trồng 1 vụ lúa, hoa màu để thay đổi đất trồng, sau đó trồng hoa trở lại. Đồng thời, thực hiện phương án hai là áp dụng kỹ thuật công nghệ hiện đại vào trồng hoa, nghiên cứu sản xuất cây giống”, người con của làng hoa hồ hởi khoe.

Đột phá tạo "thế giới khác biệt"

 Nói về khởi nguồn cho sự thành công của mình, anh Trường cho biết, năm 2010, anh quyết định đi học hỏi kinh nghiệm ở vùng đất chuyên sản xuất cây hoa giống Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng), thậm chí sang cả Trung Quốc để học. Bước đầu, anh đầu tư 200 triệu đồng mua cây giống từ Đà Lạt và Trung Quốc để mang về thí điểm, trồng tại đất Mê Linh. Tuy nhiên, sau thời gian trồng cây giống mới, anh Trường nhận ra năng suất, chất lượng hoa vẫn không đạt hiệu quả như mong muốn.

Không nản, quyết theo đuổi mơ ước đến cùng, giữa năm 2011, anh Trường đã tìm những kỹ sư, nhà khoa học tâm huyết với nghề, đề nghị cùng xây dựng một phòng nghiên cứu mô tế bào thực vật. Một căn phòng mô rộng 220m2 ra đời ngay tại ngôi nhà của anh, với đầy đủ thiết bị như tủ cấy vi sinh, hệ thống chiếu sáng, pha chế... Căn phòng vô trùng ấy là một thế giới khác biệt giữa vùng đất hoa Mê Linh - nơi người dân vốn chỉ biết cấy ghép hoa thủ công theo lối truyền thống - đó là căn phòng với nhiệt độ cố định, có thiết bị theo dõi 24/24 giờ… 10 kỹ sư thường xuyên làm việc tại phòng mô chuyên nghiệp.

Trong khi các kỹ sư tỉ mỉ phát triển con giống, miệt mài với các thiết bị vô trùng, anh Trường liên tục đánh giá và thử nghiệm cây giống ứng dụng ngoài môi trường tự nhiên. Kết quả, anh đã trồng thành công hàng triệu cây hoa cúc tại hai trang trại rộng 3ha ở Mê Linh và 4ha ở huyện Sóc Sơn của gia đình. Trải qua hơn 2 năm dài miệt mài nghiên cứu, thử nghiệm, đầu năm 2014, thành quả lao động của các nhà khoa học, kỹ sư, sự bền bỉ của anh Trường cùng những người nông dân đã tạo được một ngân hàng phôi hoàn chỉnh có thể xuất ra hàng chục triệu cây giống các loại. Những cây giống được tách ra nhiều cây giống khác để cung cấp cho thị trường cả nước; hoặc tạo ra thành phẩm là những bông hoa cúc, hoa hồng, đồng tiền… tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.

Trong năm 2018, sản lượng cây giống bán ra thị trường trong nước của gia đình anh Trường đạt 70 triệu cây; ngoài ra còn xuất sang Lào, Trung Quốc... mang lại doanh thu 7 tỷ đồng. Đáng chú ý, năm 2019, gia đình anh đã nhận được đơn đặt hàng xuất khẩu hơn 20.000 bông hoa cúc sang thị trường Nhật Bản. “Có thể nói, đây là một bước tiến mới khi sản phẩm hoa của tôi xuất được sang thị trường “khó tính” như Nhật Bản bởi thị trường này luôn đòi hỏi hoa có độ tươi mới, không chất bảo quản. Mặt khác, trong quá trình trồng, cây hoa phải được hạn chế tối đa việc dùng thuốc hóa học và kích thích sinh trưởng thì mới đáp ứng được yêu cầu. Biết là khó nhưng với tôi, khó mấy tôi cũng chinh phục được”, anh Trường tự tin nói.

Trong khi nói chuyện với chúng tôi, anh Trường liên tục nhận được điện thoại, tin nhắn của bạn bè, người dân hỏi kinh nghiệm, cũng như từ đối tác giao dịch về đơn hàng mới. Dù công việc bộn bề nhưng anh không từ chối bất cứ câu hỏi của ai, bởi mục tiêu của anh là muốn giúp người nông dân quê hương thoát khỏi phương thức canh tác cũ, lạc hậu.

Nhắc đến Nguyễn Xuân Trường, người dân, chính quyền địa phương đều đánh giá cao đóng góp của anh. Chủ tịch UBND xã Đại Thịnh Nguyễn Đa Bảy cho biết, ngay từ khi thành công mô hình nuôi cấy mô, Trường đã giúp đỡ và tạo việc làm cho 35 lao động trong xã với thu nhập bình quân 5-7 triệu đồng/tháng. Đặc biệt, Trường còn cung cấp giống mới, vốn trồng hoa cúc cho 150/400 hộ gia đình trong xã Đại Thịnh, tận tình hướng dẫn kỹ thuật áp dụng khoa học công nghệ mới trong việc nuôi, trồng hoa cúc cho 50 hộ.

Đứng lên từ thất bại, kiên trì không mệt mỏi với đất và hoa, bằng sự đột phá trong ứng dụng khoa học, kỹ thuật hiện đại vào sản xuất, anh Trường đã góp phần giúp vùng trồng hoa Mê Linh thêm khởi sắc. Ghi nhận những đóng góp đó, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội đã tặng danh hiệu “Người tốt việc tốt” năm 2019 cho anh Nguyễn Xuân Trường.