282 Design với thách thức đổi mới chính mình

Sản sinh oxy ở nơi từng sinh ra khói

Trong ngõ phố Phú Viên (Long Biên, Hà Nội), giữa một khu dân cư đông đúc, ít ai ngờ có một khu nhà xưởng thật rộng rãi. Càng bất ngờ hơn khi đằng sau cánh cổng và những công trình cũ kỹ tưởng như bỏ hoang ấy là một không gian xanh tự nhiên, thoáng đãng mà hiện đại, cuốn hút. Đó là 282 Workshop, một địa chỉ văn hóa quen thuộc với nhiều bạn trẻ.

Ít ai biết rằng, những năm 1970, nơi đây từng là nhà máy sản xuất mũ cối của một đơn vị thuộc lực lượng vũ trang, sau đó là một nhà máy dầu. Rồi nhà máy này chuyển ra ngoại thành, để lại một không gian “chết” với những nhà xưởng, bồn dầu, khung sắt thép..., thậm chí từng có lúc trở thành nơi bỏ hoang chứa đầy phế liệu. Kiến trúc sư (KTS) Huy Phạm, nhà sáng lập kiêm CEO 282 Design kể lại: “Năm 2008, chúng tôi tiếp quản một phần khu đất này với mục đích cải tạo làm xưởng sản xuất đồ gỗ”. Cải tạo một nhà máy cũ là điều tưởng dễ mà khó, nhất là khi mục tiêu mà 282 Design đặt ra là tạo được một không gian làm việc rộng thoáng và không gây tác động xấu đến môi trường xung quanh.

Tái sử dụng vật liệu có sẵn, không xây dựng công trình kiên cố, không động chạm đến nền đất, ưu tiên vật liệu gỗ..., đó là cách mà 282 Design đã thực hiện. Tuy nhiên, sau 12 năm định cư ở đây, đứng trước thử thách mới và mong muốn về một sự thay đổi phù hợp với triết lý hoạt động, 282 Design đã một lần nữa cải tạo không gian nơi đây.

Hà Nội ngày càng đông đúc, chật chội, thiếu các “lá phổi” tự nhiên như công viên, mặt nước và cũng thiếu không gian cộng đồng thoáng đãng. Đó là một phần lý do đưa tới sự chuyển mình của 282 Design. Năm 2020, nhà máy gỗ 282 Factory được chuyển vào Khu công nghiệp Bắc Đồng Hới (Quảng Bình) và không gian nơi đây được các kiến trúc sư của 282 Design “hóa phép” trở thành 282 Workshop như hiện tại.

KTS chính thiết kế không gian 282 Workshop Hoa Tuấn Khanh cho biết: “Nhận thấy vị trí này không còn phù hợp để làm nhà máy sản xuất gỗ nữa, 282 Design quyết định chuyển đổi thành nơi dành cho cộng đồng nhiều hơn. Chúng tôi chọn giải pháp thiết kế không làm thay đổi môi trường nhiều và đưa vào đó thêm các không gian xanh, giúp cho khu dân cư xung quanh có thêm “khoảng thở”. Tất cả vật liệu sắt, thép, gỗ từ cầu thang, cánh cửa cũ… đều được tái sử dụng để trang trí, hình thành các khu chức năng như không gian làm việc, không gian workshop, không gian sản xuất… Đó đều là các không gian mở để có thể linh hoạt tổ chức hoạt động, sự kiện khác nhau".

Từ một kết cấu nhà máy cũ nhiều bê tông, qua sự sáng tạo và bàn tay tài hoa của các kiến trúc sư 282 Design, nơi đây đã trở thành không gian mở với những điểm nhấn kiến trúc sắt độc đáo, cầu kính ấn tượng, sân chơi thoáng đãng, góc bếp lửa ấm cúng. Từ một nơi từng sinh ra khói, 282 Workshop đã trở thành nơi sinh ra oxy nhờ ngập tràn cây xanh. Trả lại màu xanh cho một khu công nghiệp từng đỏ sắc tôn, các chủ nhân của 282 Design mong muốn lan tỏa triết lý sống thuận theo tự nhiên của mình.

Không gian lan tỏa những điều tích cực

Song, dẫu được thiết kế đẹp đến đâu thì không gian chỉ thực sự sống khi có các hoạt động. KTS Trương Phan Anh, trợ lý điều hành 282 Workshop chia sẻ: “Chúng tôi muốn gần thiên nhiên, mang thiên nhiên đến với nhiều người hơn. Quyết định chuyển mình để hướng tới cộng đồng nhiều hơn chính là bước ngoặt quan trọng đầu tiên của 282 Workshop. Để phát triển được như ngày hôm nay, chúng tôi đã trải qua rất nhiều khó khăn, thử thách. Thách thức về kinh tế, về nhân sự là những khó khăn đầu tiên, sau đó là thách thức của việc chuyển từ quản lý sản phẩm sang khai thác không gian, duy trì sự kết nối cộng đồng, quản lý khuôn viên này. Cuối cùng là thách thức từ quyết tâm đổi mới chính mình. Giờ đây, khi nhìn lại, thấy rõ đó là kinh nghiệm quý báu và là những kỷ niệm không bao giờ quên được”.

Từ năm 2022, không gian 282 Workshop tiếp tục đổi mới với mong muốn mở rộng không gian trải nghiệm dựa trên kiến trúc nội thất gỗ. 282 Workshop hiện nay là một không gian sáng tạo đa chức năng, bao gồm không gian vui chơi, không gian sản xuất, không gian trưng bày, triển lãm, không gian thư viện với sách về kiến trúc, nghệ thuật; không gian tương tác và không gian workshop. Có rất nhiều hoạt động đã diễn ra tại sân chơi này, như các đêm nhạc hội, triển lãm, chụp ảnh thời trang, ghi hình các talkshow, video ca nhạc, tổ chức các workshop tập làm bánh, làm mộc, vẽ tranh...

Những người tái tạo không gian này tin rằng: “282 Workshop sinh ra để góp phần làm cho Hà Nội đẹp hơn, cho chúng ta sống chậm lại, cảm nhận thiên nhiên và cùng bên nhau làm những điều tích cực”. Giờ đây, 282 Workshop đã trở thành địa điểm được nhiều nhóm cộng đồng, các nghệ sĩ, các bạn trẻ lựa chọn để tổ chức các hoạt động văn hóa nghệ thuật, tổ chức các bữa tiệc cá nhân hay các trải nghiệm văn hóa sáng tạo mỗi dịp lễ tết… 

Sự kết hợp nhuần nhị giữa truyền thống và hiện đại

Không ít người khi đến tham quan và trải nghiệm tại 282 Workshop thắc mắc rằng, làm sao để 282 Workshop có thể duy trì hoạt động khi nơi đây không có không gian cho thuê như các tổ hợp sáng tạo khác đã và đang thực hiện. KTS Trương Phan Anh “bật mí”. Các hoạt động về chuyên môn của 282 Design là nguồn lực để 282 Workshop có thể duy trì hoạt động, đặc biệt là trong những tháng dịch Covid-19 căng thẳng, các hoạt động cộng đồng phải tạm dừng, nhiều cơ sở kinh doanh đóng cửa.

Câu chuyện về 282 Design bắt đầu từ nhà sáng lập Huy Phạm, một KTS với niềm đam mê với gỗ, đã khơi mở con đường đồng hành cùng những người thợ mộc bắt tay vào nghiên cứu và sản xuất các sản phẩm gỗ với tiêu chuẩn thế giới. Để đáp ứng nhu cầu của thị trường về sản phẩm gỗ Việt hiện đại, chất lượng cao, giá thành hợp lý và đủ điều kiện chăm sóc, bảo hành sản phẩm, 282 Design trở thành đơn vị thiết kế và nghiên cứu các giải pháp sản xuất gỗ tự nhiên với lối sản xuất thủ công truyền thống kết hợp với máy móc hiện đại.

“Ở 282 Design, chúng tôi ăn, ngủ và trưởng thành với gỗ. Mỗi thành viên 282 Design là một người thợ mộc rất yêu nghề. Chúng tôi quý từng mẩu gỗ nhỏ vì chúng tôi biết gỗ quý giá như thế nào. Tất cả những mảnh gỗ thừa, dù là nhỏ nhất, đều được tận dụng cho các chi tiết sản phẩm. Chúng tôi muốn tạo nên sự kết hợp hoàn hảo giữa khai thác tài nguyên rừng trồng - thiết kế - sản xuất - phục vụ khách hàng, theo mô hình bền vững”, các KTS của 282 Design cho biết. Toàn bộ sản phẩm gỗ của 282 Design đều sử dụng 100% nguyên liệu gỗ rừng trồng. Để tạo ra những sản phẩm gỗ cao cấp, ngoài việc xây dựng tinh thần tập thể đoàn kết, gắn bó, nhân viên 282 Design phải duy trì tính kỷ luật cao: Không hút thuốc, luôn có đồ bảo hộ, không sử dụng điện thoại trong thời gian làm việc, bởi những thói quen mang nặng đặc tính của người Việt có thể ảnh hưởng rất nhiều tới việc chế tác sản phẩm gỗ.

Không đơn thuần kinh doanh, năm 2021, với mong muốn tôn vinh giá trị, chuẩn mực, 282 Design ra mắt bộ sưu tập ghế gỗ thủ công “Ký ức Hà Nội” dựa trên cảm hứng từ những gam màu truyền thống đặc trưng của Hà Nội xưa như màu hòe, màu chàm, “chất chơi” ở những bộ tràng kỷ gỗ gụ, ghế gỗ xà cừ, salon lùn... Các sản phẩm ghế gỗ cũng là một trong những điểm nhấn thu hút khách tham quan không gian 282 Workshop.